پشنهادهای یک عصب‌شناس برای از بین بردن اضطراب پیش از امتحان و در زمان امتحان
ما در دنیایی پر از استرس و اضطراب زندگی می‌کنیم. این اضطراب برای دانشآموزان و معلم‌ها در زمانی که برای امتحانات آماده می‌شوند، به اوج خودش می‌رسد. عواقب این موقعیت‌های اضطراب‌آور به خاطر تاثیر نمر‌ه‌ی دانشآموزان بر تأمین بودجه‌ی مدرسه، ارزیابی معلمان و جایگاه دانشآموزان در آینده، بیش از تصور ماست.
دانشآموزان (و والدین‌شان) معمولا نمرات پایین‌تر از حد مطلوب را معیار محدودیت هوش و استعداد دانش‌آموز تلقی می‌کنند. این تلقی باعث کاهش اعتماد به نفس و فعال‌سازی مضاعف واکنش‌های اضطرابی مغز می‌شود. در نتیجه به‌کارگیری منابع ادراکی و دانشی در زمان امتحانات برای دانش‌آموز سخت‌تر می‌شود.
از نقطه نظر عصب‌شناسی، اضطراب زیاد مدارهای یادگیری مغز را مختل می‌کند و باعث کاهش توان مغز در ساخت، ذخیره‌سازی و بازیابی حافظه می‌شود. تحقیقات مبتنی بر تصویربرداری عصبی نشان می‌دهد هنگامی که سطح اضطراب بالاست، عملکرد مغز بهینه نیست و همین باعث کاهش فهم و ضعف حافظه می‌شود. علاوه بر این، استرس، بازیابی کارآمد دانش از شبکه‌های ذخیره‌سازی حافظه را کاهش می‌دهد. به همین دلیل برای دانش‌آموزانی که تحت فشار هستند به‌خاطر آوردن اطلاعاتی که قبلا مطالعه کرده‌اند و یاد گرفته‌‌اند، سخت‌تر است.
دانشآموزان (و والدین‌شان) معمولا نمرات پایین‌تر از حد مطلوب را معیار محدودیت هوش و استعداد دانش‌آموز تلقی می‌کنند. این تلقی باعث کاهش اعتماد به نفس و فعال‌سازی مضاعف واکنش‌های اضطرابی مغز می‌شود. در نتیجه به‌کارگیری منابع ادراکی و دانشی در زمان امتحانات برای دانش‌آموز سخت‌تر می‌شود.
آموزشِ عمیق‌تر بهترین راه آمادگی برای آزمون است
وقتی هدفِ یادگیری فقط آمادگی برای امتحان باشد، دانشآموزان نمی‌توانند آموخته‌های‌شان را در پاسخ به پرسش‌ها یا مسائل جدید و متفاوت به‌کار بگیرند. اما درگیر کردن دانشآموزان با تکالیف عملیِ واقعی و یادگیریِ پروژه‌محور به عمیق‌تر شدن فهم آنها در هر دو سطح عینی و ذهنی کمک می‌کند. علاوه بر این، وقتی دانشآموزان دریافتِ شخصیِ معنی‌داری از آموخته‌های خود را تجربه می‌کنند، انگیزه‌ی درونی‌شان به استحکام شبکه‌های حافظه‌ی بادوام و درازمدت‌شان کمک می‌کند. این راهکارها برای یادآوری اطلاعات در زمان امتحان (و در دراز مدت) خیلی مؤثرتر از حافظه‌ی طوطی‌وار هستند.
در ادامه به نمونه‌هایی از نکات و تمرین‌هایی که درباره‌ی تجارب شخصی دانشآموزان اشاره می‌کنیم. این نکات می‌تواند به دانشآموزان برای آمادگی در امتحانات کمک کند:
- هرم غذایی را بر اساس ذائقه‌های خود و نیازهای تغذیه‌ای بدن خودتان طراحی کنید.
- شما ملکه ایزابلا هستید و هر روز از طرف کریستوف کلمب گزارش‌های کتبی دریافت می‌کنید. بر اساس دغدغه‌ها و بازنگری‌های خود در نسبت با کاوش‌های او در دنیا به او پاسخ دهید.
- برای محدود کردن خرابی‌های ناشی از طاعون چه ابداعاتی از علم جدید را به قرن چهاردهم منتقل می‌کردید؟
ارتباط این سوالات با تجربیات شخصی دانشآموزان این توان را به مغز آنها می‌دهد که به شیوه‌ای مؤثر این اطلاعات را ذخیره کرده و آنها را بازیافتنی‌تر می‌کند.
ذهنیتی مثبت برای دانشآموزان ایجاد کنید
شما به عنوان معلم می‌توانید با ارائه‌ی برخی از چشم‌اندازها به دانشآموزان به برداشته شدن حجمی از فشارهای‌شان کمک کنید. قبل از آزمون، اشتباهات رایج دانشآموزان برجسته‌ی سال‌های گذشته را (نه بر اساس نام‌شان، بلکه بر اساس توصیف اشتباهات‌شان) در میان بگذارید. این کار نه تنها کمک می‌کند که مراقب اشتباهات احتمالی باشند، بلکه اعتماد به نفس آنها را هم بالا می‌برد. شما حتی می‌توانید داستانی از آینده‌ی حرفه‌ای یا آکادمیک این «اشتباه کننده»های پیشین را تعریف کنید تا به آنها نشان دهید که این آزمون‌ها همه‌ی زندگی و آخر خط نیستند.
یک راه دیگر برای ایجاد یک طرز فکر محکم در مقابل امتحانات هدایت دانشآموزان برای جستجوی الگوهایی است که رایج‌ترین شکل‌های اشتباه‌های آنها را نشان می‌دهد. سپس از آنها بخواهید که این الگوها را در یک فهرست یادآوری یادداشت کنند.
سرانجام اینکه شما می‌توانید آنها را آرام کنید و با بالا بردن درکشان از اهمیت کمی که یک امتحان به تنهایی دارد، در عین اینکه خودآگاهی آنها را نسبت به دانش‌شان فعال می‌کنید، در آنها خودباوری ایجاد کنید. در اینجا به چند نمونه برای ایجاد ذهنیت مثبت در دانشآموزان اشاره شده است:
- هیچ امتحانی به تنهایی نمی‌تواند نشان دهد که شما چقدر می‌دانید. شما بیش از معیار و میزان هر امتحانی می‌دانید و یا خواهید دانست. یک امتحان فقط قابلیت سنجش این را دارد که شما چقدر از مطالب مرتبط به سوال خاصی را به خاطر دارید.
- همه‌ی کارهایی را که کرده‌اید در نظر بگیرید ـــ تکالیف، گزارش‌ها، پروژه‌های گروهی، امتحانات کلاسی و یادداشت‌ها ـــ کارهایی که نشانگر دانش شما در طول گذراندن یک واحد درسی‌اند.
- وقتی شما برای امتحانی که پیش رو دارید، خیلی مضطرب هستید مغزتان بهترین عملکرد خود را ندارد. بگذارید در مورد زمان‌هایی حرف بزنیم که شما در مورد یک امتحان احساس نگرانی شدیدی داشتید. در آن حالت بی‌دقتی می‌کردید و یا نمی‌توانستید چیزهایی را که خوب یاد گرفته بودید به یاد آورید.
نکته‌هایی برای روز امتحان
فعالیت‌های آرامش‌بخش را با دانشآموزان تمرین کنید (مثلا استراتژی‌های تمرکز حواس، تنفس آرامش‌بخش و تصورات استرس‌زدا) به گونه‌ای که انجام آنها وقتی دقیقاً قبل از امتحان و یا در زمان امتحان اضطراب دارند به راحتی برای‌شان امکان‌پذیر باشد.
- یک لطیفه یا حکایت شخصی در مورد تجربه‌های امتحانی خودتان تعریف کنید. طنز باعث آزاد‌سازی دوپامین می‌شود که یک ماده‌ی شیمیایی در مغز است که اضطراب را کاهش می‌دهد و حافظه و تلاش انگیزه‌مند را افزایش می‌دهد.
- به دانشآموزان یادآوری کنید که اشتباهات رایج‌شان و چگونگی تصحیح آنها را به خاطر بیاورند تا در طول امتحان گرفتار آنها نشوند. چنین اشتباهاتی ممکن است شامل موارد زیر شود: انتخاب سریع یک پاسخ بدون مرور همه‌ی گزینه‌ها، با دقت نگاه نکردن به آن‌چه خواسته شده است، عدم استفاده از تخمین برای بررسی منطقی بودن یک پاسخ ریاضی و فراموش کردن چک کردن این که شماره‌ی گزینه‌ی پر شده با شماره‌ی سؤال مطابقت دارد.
- دانشآموزان را تشویق کنید تا یک «چمدان ذهنی» بر روی کاغذ چرک‌نویس ایجاد کنند. دانشآموزان در زمان شروع امتحان با یادداشت کردن مهم‌ترین نکات، فرمول‌ها، واژه‌‌های هم‌خانواده، روند‌ها و یا هر اطلاعات دیگری که فکر می‌کنند برای امتحان نیاز دارند، اضطراب کم‌تر و بازیابی حافظه‌ی بیشتری را تجربه می‌کنند. بهره‌وری بازیابی آنها وقتی سعی نمی‌کنند آن اطلاعات مهم را در حافظه‌ی فعال خود در کل مدت امتحان نگاه دارند، بیشتر می‌شود.
- عملکرد موفقیت‌آمیز خودشان را برای‌شان تصویر کنید. صرف تصویر کردن بالا و پایین رفتن یک توپ تنیس یا شوت فوتبال می‌تواند شبکه‌های موتور حیاتی مغز را فعال کند. پس تجسم آنها باعث افزایش اعتماد بنفس، کاهش استرس و از پیش گرم کردن مدارهای حافظه‌ای است که می‌خواهند به آنها دسترسی پیدا کنند.
- نکات لازم برای پاسخ به آزمون را که قبلا با آنها کار کرده‌اید، تقویت کنید. به‌عنوان مثال به دانشآموزان بگویید اگر پاسخ سوالی را نمی‌دانند، باید سراغ سؤال بعدی بروند ـــ آنها ممکن است در سوالات دیگر اطلاعاتی را به دست‌آورند که باعث تحریک و راه‌اندازی حافظه‌ی مرتبط آن سؤال شود.
وقتی دانشآموزان را به سمت استراتژی‌هایی برای کاهش استرس هدایت می‌کنید، به آنها این کمک را هم می‌کنید که انعطاف‌پذیری عاطفی را در خود تقویت کنند، یادگیری کارآمدتری داشته باشند و بالاترین سطوح شناختی‌شان را فعال کنند. همه‌ی این‌ها هم‌زمان با ارتقاء عملکرد دانشآموزان در فعال‌سازی بهترین منابع مغزی آنها در زمان آزمون اتفاق می‌افتد.
من با بخشی از اطلاعات این صفحه موافقم
اما مخاطبان اصلی شما دانش آموزان هستند نه دبیران
با تشکر